Pozwoliłem sobie uciąć podtytuł do polskiego wydania z tego względu, że książka de facto nie zadaje pytania Dlaczego jesteśmy tacy, a nie inni? Ona udziela na to pytanie odpowiedzi, owszem, ale w sposób bardziej wysublimowany i szerszy zakresem, jednak niebezpośrednio. Ale do rzeczy.
Robert Wright (obszerniej można o nim poczytać w języku angielskim) jest pracownikiem naukowym na Uniwersytecie w Pensylwanii, dziennikarzem i autorem książek popularnonaukowych. Jego książka Moralne zwierzę stała się światowym bestsellerem i była jedną z najpopularniejszych książek roku 1994. Dostępna również w języku polskim nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka. Niestety, obecnie do znalezienia niemal wyłącznie w bibliotekach i na aukcjach internetowych.
Psychologia ewolucyjna to stosunkowo młoda dyscyplina naukowa. W czasie, kiedy Moralne zwierzę było pisane (a więc jakieś 15 lat temu), była jeszcze młodsza. Mimo tego, Robert Wright udowadnia jak bardzo jest ona ważna i jak istotne mogą być badania prowadzone w jej obrębie. Można z nich wyciągnąć interesujące wnioski, które w ewolucyjnym świetle przedstawią mechanizmy ludzkiego myślenia i motywacje jego działania. Motywacje, które nie zawsze są takimi, jakimi zdają się być na pozór, lub jakimi chcielibyśmy je widzieć.
Wright pisze w bardzo luźny, często humorystyczny sposób, przez co książkę dosłownie się połyka. Jako podstawę badań w zakresie psychologii ewolucyjnej na potrzeby książki obrany został… Karol Darwin. Tak więc twórca teorii ewolucji zostaje w jej obrębie „przebadany". Wiele różnorakich, bardzo interesujących swoją drogą, elementów z biografii Darwina zostaje przytoczonych i przeanalizowanych. Interpretacje bywają dalece zaskakujące, przez co tym ciekawiej pochłania się kolejne rozdziały.
Istotny jest fakt, iż Robert Wright nie unika tematów, które dla psychologii ewolucyjnej są trudne. Wprost przeciwnie, przytacza je i, w zgodzie ze swoim stanem wiedzy, udziela na nie odpowiedzi.
Książka zmusza do refleksji i każe zastanowić się raz jeszcze, czy aby na pewno kamuflaż jakim objęte zostały nasze działania w toku ewolucji, sprawia, że nie postrzegamy naszych działań takimi, jakimi są, a takimi, jakimi chcemy je widzieć.
Rzecz jasna książkę polecam wszystkim, w szczególności zaś zwolennikom teorii ewolucji i fanom psychologii (:
Dziękuję też mojej dziewczynie za wskazanie tytułu oraz pożyczenie książki *;
Inna recenzja na stronie Prószyński i S-ka.
MWS: 3/3
R. Wright, Moralne zwierzę, przeł. H. Jankowska, wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2004.
ISBN 83-7337-634-8